trend: vergrijzing en generatiemanagement

Een van de meest urgente onderwerpen binnen de overheid is de vergrijzing. En dan te bedenken dat de piek in de uitstroom nog moet komen in 2027. 

is dat louter een kwestie van kwantiteit, of gaat het ook om kwaliteit, ostar? 

“De uitstroom van ervaren werknemers betekent een onomkeerbaar verlies aan kennis – kwaliteit dus. Een verlies dat niet zomaar te compenseren is. Door de jaren heen hebben deze werknemers diepgaande kennis en expertise opgebouwd die van onschatbare waarde zijn voor de organisatie.”

Bij overheden is een groeiende behoefte zichtbaar om deze oudere werknemers gedeeltelijk te behouden, mogelijk in deeltijd. Maar ook om te fungeren als mentoren voor jongere medewerkers. “Daar zie ik echt een kans”, zegt Toonen. “Wij weten dat een grote groep gemotiveerd is om aan het werk te blijven, mogelijk in deeltijd. Mijn advies zou dan ook zijn om met dat potentieel aan de slag te gaan, bijvoorbeeld in de rol van mentor om jongeren te begeleiden bij de start van hun carrière.”

sabijn, zie jij dit ook in je gesprekken met klanten? 

“Binnen de overheid is de vergrijzing een enorme uitdaging. De vervangingsvraag is dus groot. Gelukkig zien nieuwkomers juist in de overheid een werkgever waarbij ze een verschil kunnen maken en heeft de sector een sterk employer brand.”

Werkgevers zullen dus een serieuze inspanning moeten doen op het gebied van wat tegenwoordig ‘generatiemanagement’ wordt genoemd. Binnen de overheid, zo zien Toonen en Vissers, werken mensen vaak jarenlang op dezelfde positie. Hierdoor kan er een vaste structuur ontstaan die niet altijd openstaat voor verandering. Door het stimuleren van arbeidsmobiliteit onder zowel oudere als jongere werknemers, kan een dynamischer en innovatiever werkklimaat worden gecreëerd.

kan generatiemanagement ook iets doen voor het behoud van een jonge, gemotiveerde instroom, sabijn? 

“De overheid is aantrekkelijk voor jongere generaties, maar het behouden van deze werknemers blijft een uitdaging.” Dit kan worden aangepakt door middel van traineeships en andere ontwikkelingsprogramma's die niet alleen de vaardigheden van jongere werknemers verbreden, maar hen ook betrekken bij de strategische processen van de organisatie. Dit geeft hen een gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid, wat essentieel is voor hun langetermijnbinding aan de organisatie. De werknemers die nu uitstromen vanwege vergrijzing hebben vaak dienstverbanden van meerdere decennia bij één werkgever. Nieuwe toetreders, waaronder GenZ, hebben andere idealen. Daarop moet ingespeeld worden. "Denk aan meerdere rollen bij één opdrachtgever of bij verschillende opdrachtgevers om de doelgroep betrokken en uitgedaagd te houden”, aldus Toonen.

“door samenwerking kan de werkervaring diverser en aantrekkelijker worden gemaakt, wat helpt bij het behouden van talent."

trend: samenwerking en verbondenheid

Een andere belangrijke trend is de noodzaak van samenwerking binnen en tussen organisaties. Het is niet langer voldoende om in silo's te werken; er moet een sterke, gecoördineerde inspanning zijn om middelen en kennis te delen, vindt Ostar. De vraag én de uitdaging voor werkgevers en Randstad kort samengevat, in de woorden van Ostar: “Hoe kan je de beschikbare kennis, kunde, expertise en capaciteit binnen een geografisch gebied zo goed mogelijk over de verschillende organisaties inzetten? Noem het een HR ecosysteem. Daarin kunnen wij als regisseur van werk een waardevolle gidsende rol spelen.”

wat kunnen overheidsorganisaties nog meer doen, sabijn?

“Door samenwerking kan de werkervaring diverser en aantrekkelijker worden gemaakt, wat helpt bij het behouden van talent. Het idee is om niet alleen binnen de eigen organisatie te kijken, maar ook over de grenzen van andere overheidsinstanties heen. Dit kan variëren van het delen van best practices tot het opzetten van gezamenlijke opleidingsprogramma's, loopbaanpaden en traineeships op alle niveaus: MBO, HBO en WO.”

Er is, zo weet Sabijn, ook een trend om te kijken hoe technologie de samenwerking kan versterken. Digitale platforms en tools kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om kennisdeling te vergemakkelijken en de communicatie tussen verschillende afdelingen, en zelfs organisaties, te verbeteren. Dit kan verder worden uitgebreid met de inzet van Artificial Intelligence (AI) om data en inzichten te analyseren die de samenwerking verder kunnen optimaliseren.

de vraag voor randstad, sabijn? 

“Hoe kunnen wij als Randstad de beschikbare kennis en kunde binnen een geografisch gebied zo goed mogelijk bij elkaar inzetten? Daar kunnen wij natuurlijk een hele mooie verbindende rol in spelen.” Deze aanpak vereist een paradigmaverschuiving van een meer geïsoleerde naar een meer geïntegreerde manier van werken, wat tijd en inspanning vergt maar op lange termijn zeer de moeite waard kan zijn.

trend: innovatie en duurzame inzetbaarheid

Innovatie is essentieel voor duurzame inzetbaarheid binnen de overheid. Het gaat hierbij niet alleen om technologische innovatie, maar ook om innovatieve manieren van werken en leren. Een leven lang leren is hier een belangrijk aspect. Sabijn Vissers geeft een concreet voorbeeld: “Wij hebben nu samen met een specialist in opleiden een voorschakeltraject ontwikkeld voor onze klanten bij de Rijksoverheid. Dit zesdaagse hybride programma helpt mensen voor te bereiden op de cruciale vaardigheden die de opdrachtgever vereist. Dit biedt kansen aan kandidaten om bepaalde vaardigheden op te doen en ook kansen voor omscholing. Denk bijvoorbeeld aan een kok die meer regelmatig wil gaan werken."

ostar, zie jij ook een rol voor ai voor training en begeleiding?

“Zeker. Denk aan de mogelijkheid om alle scripts via AI als casus aan nieuwe medewerkers te laten zien, zodat ze al een beeld hebben van wat het werk inhoudt. AI kan een grote rol spelen in zowel pre-onboarding als on-the-job training, wat resulteert in een effectiever en motiverender leertraject.”

Innovatie kan ook in de vorm van flexibele werkregelingen komen, zo benadrukken Ostar en Sabijn. Dit kan variëren van thuiswerken tot flexibele werktijden die medewerkers in staat stellen om een betere balans tussen werk en privéleven te bereiken. Dit soort regelingen zijn vooral aantrekkelijk voor jongere generaties die meer waarde hechten aan flexibiliteit – en daar is dus ook de retentie bij overheidsorganisaties gediend.

wat adviseer jij je klanten verder, sabijn?

“Digitale vaardigheden worden steeds belangrijker. Kijk alleen al hoe snel de ontwikkelingen op het gebied van AI gaan. Maar ook cybersecurity speelt een steeds grotere rol. Hoe kun je als organisatie training en ontwikkeling (fysiek en digitaal) stimuleren en ook afstemmen op de behoeften van verschillende generaties?”

kunnen ai en machine learning een rol spelen in het verbeteren van de werkplek en de werkervaring, ostar?

“We moeten zeker kijken naar mogelijkheden van technologische hulpmiddelen. Deze technologieën kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om routinewerkzaamheden te automatiseren, waardoor medewerkers zich kunnen concentreren op meer strategische taken. AI kan ook worden gebruikt voor het analyseren van grote hoeveelheden data om zo trends en patronen te identificeren die handmatig moeilijk te ontdekken zijn. Dit kan de besluitvorming aanzienlijk verbeteren en leidt tot efficiëntere en effectievere beleidsvoering. Het is de uitdaging om de inhoud van de baan aantrekkelijker te maken door het repeterende element te digitaliseren. Uiteindelijk heeft dat een positieve invloed op de medewerkerstevredenheid en behoud van medewerkers.”

duurzame inzetbaarheid is ook een kwestie van kiezen, van strategische planning en beleid. waar pleiten jullie voor? 

Ostar: “Er dienen duidelijke richtlijnen en programma’s te zijn die medewerkers ondersteunen bij hun professionele ontwikkeling. Dit kan variëren van interne training en workshops tot externe certificeringen en opleidingen.” Sabijn: “Het gaat erom een cultuur van continue verbetering te creëren, waarin medewerkers worden aangemoedigd om hun vaardigheden en kennis voortdurend bij te werken.”

De uitdagingen voor de overheid als werkgever zijn groot. De trends van vergrijzing en generatiemanagement, samenwerking en verbondenheid, en innovatie en duurzame inzetbaarheid staan de komende jaren centraal. “Of”, zo verbetert Ostar, “moéten centraal staan. Zeker als de overheid goed voorbereid wil zijn op de toekomst waarin vergrijzing en krapte zeer voelbaar zullen zijn. Overheidsorganisaties kunnen de uitdagingen alleen met succes aangaan als ze bewust en gericht streven om de aantrekkelijke werkgevers te blijven die ze nu al zijn.”

► Benieuwd naar meer hr-trends voor 2025? Duik in onze paper hr-trends 2025 en zet koers naar een sterkere organisatie. 

download de paper