Wanneer mogen kinderen en jongeren werken? En hoeveel uur per dag mogen ze werken? Hiervoor zijn strikte regels afgesproken die in de Arbowet en de Arbeidstijdenwet staan. Als werkgever moet je deze regels naleven wanneer je kinderen of jongeren tot 18 jaar inzet voor (vakantie)werk. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of dat gebeurt en kan boetes opleggen.
De wet- en regelgeving voor werk door kinderen van maximaal 15 jaar oud is in november 2024 aangepast. Werken op niet-schooldagen en in vakantieweken is voortaan makkelijker, werken in de horeca juist iets moeilijker.
Op deze pagina
leerplicht en kwalificatieplicht
Kinderen van 5 tot 16 jaar hebben een leerplicht: dit betekent dat ze, volgens de wet, in die leeftijdsperiode naar school moeten gaan. Kinderen tot 16 jaar mogen dus in principe niet werken. Voor bepaalde soorten werk is onder strikte voorwaarden een uitzondering gemaakt.
Jongeren tussen 16 en 18 jaar hebben een startkwalificatieplicht, die bedoeld is om schooluitval tegen te gaan. Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger). De kwalificatieplichtige jongeren moeten volledig dagonderwijs volgen zolang ze geen startkwalificatie hebben. Ze mogen tot die tijd dus niet voltijds werken maar wel bepaalde soorten werk doen.
Jongeren tot 18 jaar mogen een bijbaan of vakantiebaan hebben of een stage doen, maar er gelden wel specifieke regels voor werktijden, rustperiodes en het soort werk dat ze mogen uitvoeren.
nieuwe regels voor jonge werknemers: wat is er veranderd?
Per 1 november 2024 zijn de regels voor jonge werknemers aangepast om beter aan te sluiten bij de huidige tijd, waarbij zowel hun bescherming als hun inzetbaarheid is herzien. Dit zijn de belangrijkste wijzigingen:
-
verbod op flitsbezorging voor jongeren onder 16 jaar
-
ruimere inzetmogelijkheden voor 13- en 14-jarigen tijdens vakanties en niet-schooldagen
-
een nieuw verbod: geen werk in ruimtes waar alcohol wordt geschonken voor jongeren onder 16 jaar (met uitzondering van vmbo-leerlingen die in de horeca werken als onderdeel van hun opleiding).
Voor 13- en 14-jarigen zijn de volgende regels voor werktijden veranderd:
-
de verplichte eindtijd van het werk is verlengd tot 20.00 uur (was 19.00 uur)
-
ook werken op zondag is nu toegestaan (onder voorwaarden)
-
de totale werktijd blijft gelijk (later beginnen bij werken tot 20.00 uur).
Voor 15-jarigen geldt:
-
de verplichte eindtijd van het werk op niet-schooldagen is 20.00 uur
-
in vakantieweken blijft de verplichte eindtijd van het werk 21.00 uur
-
zondagwerk onder voorwaarden was al toegestaan.
Voor bovenstaande arbeidstijden geldt wel een aantal voorwaarden.
welk soort werk mogen kinderen en jongeren doen?
De wettelijke regels over het soort werk dat minderjarigen tot 18 jaar mogen doen, verschillen per leeftijd. Voor alle jongeren tot 18 jaar geldt dat arbeid die gevaarlijk is voor de gezondheid (bijvoorbeeld het werken met bestrijdingsmiddelen of andere gevaarlijke stoffen) of hen verhindert naar school te gaan verboden is.
Op Rijksoverheid.nl staat precies omschreven welk werk kinderen en jongeren mogen doen. We geven een kort overzicht:
12-jarigen mogen in principe niet werken, tenzij het gaat om werk in het kader van een werkstraf, een leerproject of een uitvoering (bijvoorbeeld een reclamespot of toneelstuk). Voor kinderen tot 13 jaar die cultureel werk willen doen kan een ontheffing worden aangevraagd.
13- en 14-jarigen mogen klusjes doen rond het huis en in de buurt en helpen bij lichte, niet-industriële werkzaamheden. Bijvoorbeeld in de supermarkt de winkelmandjes terugbrengen, spiegelen (producten recht leggen, vegen, vakken vullen met lichte producten) en inpakken, helpen op een camping of in de speeltuin, en helpen met het voeren van dieren of het plukken van groente of fruit (als er recent geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt). Zij mogen niet in een fabriek werken of omgaan met machines. En bepaalde werkzaamheden zijn uitdrukkelijk verboden.
15-jarigen mogen zelfstandig lichte, niet-industriële werkzaamheden doen: bijvoorbeeld in de supermarkt vakkenvullen, lichte werkzaamheden in de landbouw zoals groente en fruit plukken, de avondkrant en reclamedrukwerk bezorgen (voor de ochtendkrant gelden extra regels). Ook mogen ze (hulp)werkzaamheden in de horeca uitvoeren, zoals het helpen in de keuken en de afwas. In ruimtes waar klanten komen en alcohol wordt geschonken mag een 15-jarige niet werken (met uitzondering van vmbo-leerlingen die in de horeca werken als onderdeel van hun opleiding). Tot slot geldt een aantal verboden: zo mogen 15-jarigen niet in een fabriek werken, niet werken met machines of met giftige stoffen.
16- en 17-jarigen mogen bijna elk soort werk doen zolang het werk niet gevaarlijk is of schadelijk is voor de gezondheid. Zij mogen bijvoorbeeld niet werken met gevaarlijke stoffen of in een lawaaiige omgeving. Ook mogen ze geen werk doen dat hen verhindert naar school te gaan.
Jongeren tussen 13 en 18 jaar die cultureel werk willen doen, hoeven daarvoor geen ontheffing aan te vragen zolang ze zich aan de Arbeidstijdenwet houden.
Minderjarigen mogen bovendien een maatschappelijke stage of beroepsstage lopen, maar dit is wel aan regels gebonden.
wanneer mogen kinderen en jongeren werken?
De wettelijke regels voor de werktijden van minderjarigen tot 18 jaar verschillen per leeftijd. Op niet-schooldagen en in vakanties mogen ze meer uren werken dan op schooldagen.
Op Rijksoverheid.nl staat precies omschreven wanneer kinderen en jongeren mogen werken. We geven een kort overzicht per leeftijdsgroep:
13- en 14-jarigen mogen op schooldagen werken tussen 7.00 uur en 19.00 uur, maar wel beperkt. Op vrije dagen en in de vakantie kunnen deze jongeren tot 20.00 uur werken, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Deze leeftijdsgroep mag ook op zondag aan de slag, maar dan moet de zaterdag ervoor vrij zijn. Let op: van elke 16 zondagen moeten deze jongeren er minstens 5 vrij hebben. Tijdens schoolweken mogen zij natuurlijk minder uren maken dan in de vakantie.
15-jarigen mogen werken tussen 7.00 en 19.00 uur. Alleen onder strikte voorwaarden mogen zij tot 20.00 uur werken. Tijdens vakantieperiodes is werk toegestaan tussen 7.00 en 21.00 uur. 15-jarigen mogen ook op zondag werken, maar de zaterdag ervoor moeten ze dan vrij zijn. Let op: van elke 16 zondagen moeten deze jongeren er minimaal 5 vrij hebben.
16- en 17-jarigen mogen gemiddeld 40 uur per week werken, waarbij de tijd die zij op school doorbrengen meetelt als arbeidstijd. Voor deze leeftijdsgroep geldt dat ze maximaal 9 uur per dienst en maximaal 45 uur per week mogen werken. Je mag deze jongeren niet inzetten voor nachtwerk, oproepdiensten of overwerk. Daarnaast hebben zij recht op extra rusttijden vergeleken met volwassen werknemers.
werken op zondag: onder voorwaarden
13- tot en met 17-jarigen mogen alleen op zondag werken als:
-
ze de zaterdag ervoor vrij hebben
-
ze minimaal 5 zondagen per 16 weken vrij hebben (13-, 14- en 15-jarigen) of minimaal 13 zondagen per 52 weken vrij hebben (16- en 17-jarigen
-
het soort werk het nodig maakt en het in het arbeidscontract staat
-
het door de bedrijfsomstandigheden nodig is en er overeenstemming is met de ondernemingsraad, de personeelsvertegenwoordiging of met de minderjarige
-
de ouders of verzorgers uitdrukkelijk toestemming hebben gegeven (bij 13-, 14- en 15-jarigen) of als de minderjarige zelf persoonlijk toestemming heeft gegeven (16- en 17-jarigen).
controle door de nederlandse arbeidsinspectie
De Nederlandse Arbeidsinspectie beoordeelt de aanvraag voor ontheffingen (bijvoorbeeld voor cultureel werk). Daarnaast houdt de Arbeidsinspectie toezicht op de naleving van de regels. Deze staan in de Nadere Regeling Kinderarbeid. Als een inspecteur tijdens een controle ter plaatse vaststelt dat de regels niet worden nageleefd, er niet wordt gewerkt volgens de ontheffing of dat er onjuiste gegevens zijn ingediend, dan kan hij een boete opleggen of proces-verbaal opmaken.
Let op: bij overtredingen kan de Arbeidsinspectie niet alleen de werkgever een boete opleggen, maar ook de ouders of verzorgers van de minderjarige. Bij ernstig letsel door het werk kan worden overgegaan tot strafrechtelijke vervolging.
meer weten?
-
Lees hier alles over het inzetten van kinderen of jongeren voor vakantiewerk.
- Jongeren vanaf 15 jaar hebben recht op het minimumjeugdloon. Kijk hier om te zien welk loon je kinderen/jongeren moet betalen.
