zo blijf je dba-proof als organisatie

wat is de actuele status van de wet dba?

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) kent een hele lange aanloop. Sinds 2016 is de Wet DBA in werking, maar pas sinds 2025 wordt er actief gehandhaafd. Met deze korte tijdlijn ben je helemaal op de hoogte::

  • Tot eind 2024: de Belastingdienst handhaafde alleen bij kwaadwillendheid volgens het zogeheten ‘handhavingsmoratorium’.

  • Vanaf 1 januari 2025: start actieve handhaving. Opdrachtgevers kunnen naheffingen krijgen als ze met schijnzelfstandigen werken. Een jaar later kunnen er ook boetes volgen. De inspecties richten zich extra op risicosectoren zoals de zorg, kinderopvang en bouw.

  • Vanaf 1 januari 2026: beoogde startdatum Wet VBAR (Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden), zoals genoemd door het Ministerie van SZW. Deze nieuwe wet moet arbeidsrelaties nóg duidelijker afbakenen en stelt mogelijk nog extra regels aan zzp-inhuur.

regels wet dba voor opdrachtgevers

De strengere handhaving betekent dat organisaties goed moeten kijken naar hun zzp-inhuur. Let op: de Belastingdienst kijkt daarbij niet alleen naar contracten, maar ook naar de feitelijke uitvoering van de samenwerking.

Als opdrachtgever moet je onder andere kunnen aantonen dat:

  • de zzp’er niet onder leiding en toezicht werkt;
  • de zzp’er zelfstandig zijn of haar werk indeelt;
  • de zzp’er niet op dezelfde manier wordt aangestuurd als medewerkers in loondienst;
  • de zelfstandige écht ondernemer is, en niet structureel onderdeel is van het team.

Een onjuiste beoordeling van de arbeidsrelatie kan leiden tot naheffingen en boetes. En heeft hiermee dus ook directe invloed op de continuïteit van je bedrijfsvoering. Het is daarom belangrijk om je strategische personeelsplanning goed op orde te hebben. Denk bijvoorbeeld aan zaken als:

  • waar in mijn bedrijfsvoering heb ik zzp’ers ingezet;
  • voldoet hun inzet aan eisen van de wet DBA;
  • heb ik een alternatief voor de zzp-inzet?

risico’s en boetes voor bedrijven

De gevolgen van een onjuist beoordeelde zzp-inzet kunnen groot zijn. Vanaf 2025 legt de Belastingdienst bij schijnzelfstandigheid naheffingen op. Dit kan oplopen tot 150.000 euro per schijnzelfstandige. Een jaar later volgen ook boetes. Dit betekent dat je niet alleen achterstallige loonheffingen en premies moet betalen, maar ook te maken kunt krijgen met financiële sancties.

Daarnaast kan onjuiste zzp-inhuur leiden tot:

  • per direct een probleem in de continuïteit van je bedrijfsvoering;

  • juridische conflicten en reputatieschade;

  • problemen bij het invullen van flexibele personeelsbehoeften;

  • risico's op loonclaims van zzp’ers die achteraf een dienstverband opeisen;

  • wellicht reputatieschade, denk aan Deliveroo;

  • en zelfs mogelijke claims van pensioenverzekeraars als de arbeidsrelatie als dienstverband bestempeld kan worden.

zo wordt schijnzelfstandigheid gecontroleerd

Om te bepalen of een zzp’er écht zelfstandig is, worden, naast de uitgangspunten in de wetgeving, ook de gronden voor het bepalen van zelfstandigheid uit het zogeheten ‘Deliveroo-arrest’ genomen. 

Hierin is door de Hoge Raad bepaald dat de werkelijke situatie van de arbeidsrelatie belangrijker is dan de formele overeenkomst. Hierdoor is de situatie ontstaan dat wanneer twee zzp'ers dezelfde klus doen, de ene wel een echte zelfstandige is en de ander een schijnzelfstandige. 

Dit wordt bepaald aan de hand van deze tien gezichtspunten:

  • 1. aard en duur van de werkzaamheden

    Een werknemer voert langdurig en regelmatig dezelfde taken uit binnen het bedrijf, terwijl een zelfstandige wordt ingehuurd voor specifieke projecten met een vooraf bepaalde duur.

  • 2. manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald

    Een werkgever bepaalt de werktijden en -dagen van de werknemer, terwijl een zelfstandige zelf bepaalt wanneer en waar hij werkt, binnen de afgesproken deadlines.

  • 3. inbedding in de organisatie

    Een werknemer is geïntegreerd in het team en neemt deel aan bedrijfsactiviteiten, terwijl een zelfstandige onafhankelijk werkt en geen vaste plek binnen de organisatie heeft.

  • 4. verplichting tot persoonlijk uitvoeren van het werk

    Een werknemer moet persoonlijk de afgesproken werkzaamheden uitvoeren, terwijl een zelfstandige het werk zelf kan uitvoeren of uitbesteden, afhankelijk van de overeenkomst.

  • 5. manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen

    Een arbeidsovereenkomst wordt vaak aangegaan na een sollicitatieprocedure, met vastgestelde arbeidsvoorwaarden, terwijl een overeenkomst van opdracht wordt opgesteld op basis van onderlinge afspraken over de te verrichten diensten.

  • 6. manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald

    Een werknemer ontvangt een vast salaris, meestal maandelijks, met inhouding van belastingen en premies, terwijl een zelfstandige zijn diensten factureert op basis van afgesproken tarieven, exclusief btw, en zelf verantwoordelijk is voor belastingafdracht.

  • 7. hoogte van de beloning

    Een werknemer ontvangt een salaris conform de functie en eventuele cao-afspraken, terwijl een zelfstandige zijn eigen tarieven bepaalt, die vaak hoger liggen vanwege het ontbreken van sociale voorzieningen

  • 8. mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt

    Een werknemer draagt geen economisch risico, met een gegarandeerd inkomen, terwijl een zelfstandige het ondernemersrisico draagt, inclusief het risico op opdrachten die uitblijven of niet betaald worden.

  • 9. gedrag in het economisch verkeer als ondernemer

    Een werknemer is niet verantwoordelijk voor het werven van werk of klanten, wat de taak van de werkgever is, terwijl een zelfstandige actief op zoek is naar nieuwe opdrachten en een netwerk van klanten onderhoudt.

  • 10. betekenis van contractuele bepalingen

    Een arbeidsovereenkomst bevat bepalingen over arbeidsvoorwaarden, opzegtermijnen en rechten op sociale voorzieningen, terwijl een overeenkomst van opdracht de te verrichten diensten, deadlines, tarieven en eventuele boetes bij niet-naleving specificeert.

Twijfel je of je voldoet aan de nieuwe regels voor zzp-inhuur? Bekijk dan onze DBA-checklist voor organisaties. En gezien de complexiteit van de wet raden we aan om altijd even contact met ons op te nemen. Ook bij lichte twijfel!

6 oplossingen voor de wet dba

De handhaving van de wet DBA kan een flinke impact hebben op jouw organisatie. We helpen met een aanpak die zekerheid biedt zonder in te leveren op continuïteit. Of je nu strategisch inzicht zoekt in je zzp-inhuur, of directe ondersteuning nodig hebt bij alternatieve contractvormen, samen zorgen we voor een oplossing op maat.

De Wet DBA kan complex zijn, vooral bij het inhuren van zzp'ers. We begrijpen als grootste hr-dienstverlener precies wat de uitdagingen zijn en bieden zo oplossingen die jouw organisatie helpen.

Met onze DBA-scan brengen we de impact van de handhaving van de Wet DBA in kaart. Vervolgens helpen we je bij het opstellen van een duurzaam personeelsplan. Zo blijf je compliant én flexibel.

Wat wij bieden:

  • inzicht & zekerheid: met onze DBA-scan krijg je snel duidelijkheid over de impact van de Wet DBA op jouw zzp-inhuur.

  • flexibiliteit met zekerheid: dankzij ons brede aanbod aan contractvormen en diensten blijf je flexibel werken zonder risico’s.

  • een aanpak op maat: we bekijken samen wat de beste oplossing is voor jouw organisatie en bieden een plan op maat.

  • duurzame grip op inhuur: onze arbeidsmarktexperts helpen je bij strategisch personeelsbeleid én implementatie.

vraag een adviesgesprek aan

Benieuwd naar de impact van de handhaving van de wet DBA op jouw organisatie? Plan nu een gratis adviesgesprek in via het formulier hieronder. Samen verkennen we  de beste oplossingen passend bij jouw organisatie.

wet dba adviesvraag

Jouw privacy is belangrijk voor ons. Randstad gaat zorgvuldig om met jouw persoonsgegevens, zie hierover meer in ons privacy statement.