Als werkgever heb je samen met je medewerkers de wettelijke plicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. De wetgeving voor arbeidsomstandigheden biedt hiervoor een kader in de vorm van de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Hierin staat ook het beschermingsniveau dat bedrijven hun medewerkers moeten bieden, zodat zij veilig en gezond kunnen werken.
Daarnaast zijn er nog andere wetten en regels die de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werkenden beschermen en bevorderen.
Op deze pagina
de arbowet
De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is de basis van de Arbowetgeving en geeft in algemene bepalingen het kader aan voor veiligheid op de werkvloer. Meer concrete regels voor een uitwerking van de Arbowet in de praktijk staat in het Arbobesluit en in de Arboregeling.
Op grond van de Arbowet hebben zowel jij als werkgever als je medewerkers wettelijke verplichtingen die jullie, in het kader van je gezamenlijke verantwoordelijkheid voor veilig en gezond werken, moeten nakomen.
De Nederlandse Arbeidsinspectie ziet toe op naleving en handhaving van de Arbowet.
het arbobesluit
Het Arbobesluit is een meer concrete uitwerking van de Arbowet. Hierin staan, per onderwerp, de verplichtingen waaraan jij als werkgever en je medewerkers moeten voldoen om arbeidsrisico’s zoveel mogelijk te beperken en voorkomen. Bijvoorbeeld door het maken van afspraken over de arbozorg, over de inrichting van werkplekken of over blootstelling aan geluid. Er staan ook afwijkende en aanvullende regels in voor een aantal sectoren.
Ook de speciale voorschriften voor kwetsbare groepen werknemers zoals jongeren, ouderen, zwangere en pas bevallen werkneemsters, stagiairs en vrijwilligers staan in het Arbobesluit. De extra risico’s die deze medewerkers lopen moeten bijvoorbeeld altijd apart worden vermeld in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
de arboregeling
In de Arbeidsomstandighedenregeling (Arboregeling) zijn bepaalde onderdelen van het Arbobesluit nog verder en gedetailleerder uitgewerkt. Bijvoorbeeld over de keuringen van werktuigen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor jou, als werkgever, en je medewerkers.
doelvoorschriften voor bescherming werknemers
In de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling staan doelvoorschriften. In die voorschriften staat het beschermingsniveau dat organisaties hun medewerkers moeten bieden, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. De overheid bepaalt deze doelvoorschriften, maar werknemers en werkgevers moeten hier samen invulling aan geven en bepalen hoe ze het doelvoorschrift bereiken. Dit is om rekening te kunnen houden met de specifieke situatie in het bedrijf of de branche. De verschillende methoden en oplossingen kunnen zij vervolgens in een arbocatalogus vastleggen.
Een voorbeeld van een doelvoorschrift is het nemen van maatregelen als het gevaar bestaat om 2,5 meter of meer te vallen. Een ander voorbeeld is het voorschrift dat het geluidsniveau op de arbeidsplaats niet hoger mag zijn dan 85 decibel.
arbocatalogus
In een arbocatalogus staat op welke manier en met welke middelen een organisatie de doelvoorschriften kan uitvoeren om ervoor te zorgen dat werknemers veilig en gezond kunnen werken. Er kunnen bijvoorbeeld beschrijvingen van technieken en methoden in staan of goede praktijkvoorbeelden, praktische handleidingen, normen uit (wetenschappelijke) onderzoeken, NEN-normen, brancherichtlijnen, convenanten of leidraden. Het opstellen van een arbocatalogus is niet verplicht, maar wel gewenst.
Arbocatalogi met doelvoorschriften die voor een hele sector of branche gelden, worden getoetst door de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Op de website van de SER staat meer informatie voor werkgevers die een eigen arbocatalogus willen ontwikkelen, waaronder een stappenplan en een gebruikersgids (pdf). Op Arboportaal worden de goedgekeurde arbocatalogi gepubliceerd.
overige wet- en regelgeving
Behalve de Arbowet zijn er meer wetten en regels die werkenden beschermen en helpen de werkplek gezond en veilig te houden. Dit zijn een paar voorbeelden:
-
De Arbeidstijdenwet (ATW) voorkomt te lange werktijden en regelt het werken op zondag en bij nachtdiensten.
-
In de Wet arbeid en zorg (Wazo) zijn alle vormen van kort of langdurend verlof geregeld.
-
Verplichtingen die de werkgever heeft tijdens langdurig ziekteverzuim van werknemers volgen uit de Wet verbetering poortwachter (Wvp).
-
De Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) voorkomt discriminatie en ongelijke behandeling in Nederland, en dus ook op de werkvloer.
-
De Tabaks- en rookwarenwet biedt werknemers het recht op een rookvrije werkplek.
En dan zijn er natuurlijk nog het Burgerlijk Wetboek, waarin onder andere staat dat werkgevers goed werkgeverschap moeten tonen, en het Wetboek van Strafrecht, dat regels biedt bij overtredingen als geweld, ongewenste intimiteiten of grove nalatigheid van een werkgever.
