De arbeidsmarkt voor chauffeurs is regelmatig in het nieuws, van NOS en RTL tot en met truckersplatforms en social media. De gemene deler van al deze berichten? Nederland kampt met een nijpend tekort aan vrachtwagenchauffeurs. Bij bijna de helft van de transportbedrijven heeft het hoge aantal vacatures negatieve gevolgen voor de bedrijfsvoering. En groei? Daar durft het merendeel voorlopig helemaal niet aan te denken. Wat merken we als Randstad van dit probleem? Wat zijn de oorzaken van het chauffeurstekort en in welke hoek kunnen we oplossingen vinden?
In dit artikel:
schaarste groter dan ooit
Vorig jaar was het nog een kwart van de transportbedrijven dat aangaf dat ze problemen had met het tekort aan chauffeurs, nu al de helft. “De schaarste is niet nieuw, wel erger dan ooit”, aldus Monique Lont, directeur Randstad Transport. “Veel bedrijven doen er iets mee, veel ook niet. Zij zeggen overvallen te worden door de krapte, terwijl ze het toch echt hadden kunnen zien aankomen. De gemiddelde leeftijd van chauffeurs is hoog: 61% is boven de 50 jaar en gaat dus snel met (vervroegd) pensioen. De gemiddelde leeftijd van een chauffeur is in de laatste 11 jaar met 3,5 jaar toegenomen en de instroom van jongeren blijft achter. Uit algemene cijfers van het CBR blijkt verder dat het aantal mensen met een vrachtwagenrijbewijs sinds 2014 met 21% is afgenomen en dat 63% van hen 50 jaar of ouder is.”
invloed van corona
Bart Kok, senior operationeel manager bij Randstad Transport, gaat verder. “Tot twee jaar terug was er balans tussen instroom en uitstroom, maar sindsdien wordt het alsmaar krapper. De coronapandemie heeft hier zeker een rol in gespeeld. Chauffeurs uit de horeca- en eventbranche verloren hun werk en hebben andersoortige banen gevonden. Tegelijkertijd maakten andere sectoren dankbaar gebruik van de chauffeurscapaciteit die beschikbaar kwam uit de event- en horecabranche, waardoor de noodzaak op te gaan leiden voor hen wegviel. De mogelijkheid tot opleiden verdween trouwens ook compleet in coronatijd, al met al is er elf maanden lang niet of amper opgeleid! Samengevat: het aantal beschikbare chauffeurs neemt alsmaar af (door pensionering en gebrek aan opleiding) en de vraag stijgt nog altijd explosief, mede door de vlucht die online shopping genomen heeft.”
beroep voor bikkels
Bart noemt nog een oorzaak van de chauffeurskrapte. Veel mensen die met pensioen gaan, zijn kostwinners die gewend zijn aan veel overwerk. Instromers hebben andere wensen en willen naast een prettige werksfeer en goed salaris ook een goede werk-privé balans, waardoor je per twee uitstromers niet zelden drie nieuwe nodig hebt.” Volgens Monique spelen ook het imago en het traditionele denken van veel kleine en middelgrote transporteurs een rol. “De doelgroep is beperkt omdat veel werkgevers vasthouden aan fulltime werken. Parttimers en de jongere generatie voelen zich niet aangetrokken tot het beroep en vrouwen voelen zich ’s avonds bovendien niet veilig langs de weg. Tel hierbij op dat de druk op bestaande chauffeurs alsmaar oploopt, en je snapt dat een switch in denken hoognodig is.”
dip in opleiden
We noemden hem al: de opleidingsdip doordat rijscholen en het CBR dicht moesten in de lockdown. “Tot corona hadden we een continue instroom van kandidaten , met een piek van mensen die hun rijbewijs haalden tussen maart en juni”, legt Bart uit. “Ineens moesten we die mensen proberen vast te houden en veel startende chauffeurs hebben een functie elders gezocht. Toen het land een jaar later weer open mocht, gingen we vol gas werven. We organiseerden drie extra testdagen om de instroom op gang te krijgen, deze mensen gaan na een rijopleiding van zes tot acht maanden vanaf september 2021 pas mondjesmaat aan het werk. Helaas is dit te laat om de eindejaarspiek in de economie op te vangen, die begint al vanaf Black Friday.”
wat zouden bedrijven kunnen doen?
Het tekort aan chauffeurs ontstaat dus aan meerdere kanten. En ondanks het feit dat we het konden zien aankomen, worden toch veel transportbedrijven door het chauffeurstekort overvallen. Monique en Bart adviseren hen anders te gaan denken en anders te gaan kijken naar transportpersoneel.
-
kijk vooruit bij opleiden
Bij veel transportbedrijven zit - net als in de bouw en techniek - een gat tussen de waan van de dag en de situatie buiten. “Als je je chauffeurs gisteren moet hebben, is opleiden niet top of mind”, legt Monique uit. Bart knikt. “Twee jaar terug sprak ik een opdrachtgever over opleiden. Nee, het was niet nodig. Nu was ik er vanochtend en zei hij dringend mensen nodig te hebben. Tuurlijk, we gaan regelen dat medewerkers opgeleid worden. Helaas plukt hij daar echter pas in juni 2022 de vruchten van! Het zou slim zijn als bedrijven wat meer op de lange termijn denken. Verricht bijvoorbeeld extra inspanningen voor jonge werknemers uit BBL-opleidingen en investeer in opleidingen voor zij-instromers vanuit andere sectoren.”
-
bied een loopbaanpad
“Er zijn een paar klanten bij wie we samen breed kijken naar wie en wat er rondloopt in het magazijn en de winkel”, legt Bart uit. “We leiden bijvoorbeeld in samenwerking met Jumbo zij-instromers op tot chauffeur. Tijdens de opleiding worden deze mensen ingezet als bezorger, rangeerder of logistiek medewerker. Na acht maanden mogen ze dan met het grote werk aan de slag. Kijk, dan bied je een mooi loopbaanpad waarmee je mensen binnenhaalt en binnenhoudt.
-
bedenk voor je belooft
“Veel bedrijven strooien met termen als ‘Vanochtend besteld, zelfde dag in huis.’ Dat dit van alles doet met de supply chain, daar denken ze niet altijd over na”, constateert Monique. “Kijk dus altijd goed of je genoeg capaciteit in huis hebt om je beloftes waar te maken.”
-
verbreed en bind de doelgroep
Ten eerste: overweeg andere werktijden en ploegendiensten. Hierdoor kunnen mensen het beroep beter combineren met een gezin. Als je parttime werken mogelijk maakt, willen meer vaders en zeker ook meer vrouwen in de logistiek werken. “Houd verder in je achterhoofd dat de generatie 20-/30-jarigen een andere werk-privé balans en zeggenschap over werktijden wil”, vult Bart aan. “Zij werken om te leven in plaats van andersom. Uit onderzoek blijkt ook dat personeel in het beroepsgoederenvervoer arbeidsvoorwaarden als werkzekerheid, duurzame inzetbaarheid en goede arbeidsomstandigheden belangrijk vinden. Luister hiernaar!”
-
verbeter het imago
Iets wat je als bedrijf zelf niet zomaar even oplost, is het belabberde imago van logistiek en transport.
In het vmbo-onderwijs komt de sector er bekaaid vanaf, er is geen logische stroom vanuit basis-, kader- en tl- opleidingen. “We moeten het dus hebben van zij-instromers en mensen die dit beroep echt willen uitvoeren”, vindt Monique. “Het zou mooi zijn als we vmbo’s en mbo’s kunnen meekrijgen en de leerlingen kunnen boeien voor vrachtwagens in plaats van drones en politiewerk, maar dan moeten ze het beroep eerst aantrekkelijk gaan vinden. Ik zie hier een taak voor onze landelijke overheid.”
wakker? Werk aan de winkel!
Redenen en oorzaken genoeg voor de truckersschaarste dus. Maar gelukkig zijn er ook ideeën om mee aan de slag te gaan. Want dat we aan de bak moeten met z’n allen is wel duidelijk: de vergrijzing is zo omvangrijk dat het probleem voorlopig onder ons blijft! Als we nu niets doen, weten we wat er gaat gebeuren en is het chauffeurstekort over een tijd alleen maar groter.
Behoor jij tot de categorie bedrijven en ondernemers die een kwartier geleden nog overtuigd moest worden van de noodzaak tot verandering? Hopelijk heeft dit artikel je geholpen. Kun je wel wat hulp gebruiken bij het vinden van logistiek personeel? Of wil je opleiden serieus gaan aanpakken, maar weet je niet goed waar te beginnen? De experts van Randstad staan voor je klaar! Neem vrijblijvend contact op voor een nadere kennismaking.
