Iedere onderneming in Nederland met meer dan vijftig werknemers moet, volgens de wettelijke regels voor medezeggenschap, een ondernemingsraad (OR) hebben. De werkgever moet ervoor zorgen dat de OR er komt. Daarvoor moeten er verkiezingen worden gehouden en een reglement opgesteld worden. Daarnaast hebben OR-leden recht op scholing en op bepaalde faciliteiten om hun taak als OR-lid goed te kunnen vervullen. Ook geldt voor OR-leden een opzegverbod.
Op deze pagina:
- wat is een ondernemingsraad?
- omvang ondernemingsraad
- actief en passief kiesrecht
- zittingsperiode
- reglement
- scholing
- overlegtijd
- faciliteiten
- opzegverbod voor OR-leden
- bedrijfscommissie
wat is een ondernemingsraad?
De ondernemingsraad (OR) is een inspraak- en medezeggenschapsorgaan dat bestaat uit een afvaardiging van alle medewerkers in het bedrijf. De OR is, namens het personeel, de gesprekspartner van de werkgever als het gaat om ondernemingsbeleid dat invloed heeft op de belangen van de medewerkers. Als het om directe personeelsbelangen gaat, kan de werkgever geen regelingen invoeren of wijzigen zonder de instemming van de OR.
omvang ondernemingsraad
De OR-leden worden gekozen door en uit de medewerkers van je bedrijf. Afhankelijk van hoeveel mensen er in een bedrijf werken, kan een OR bestaan uit minimaal vijf tot maximaal 25 OR-leden.
actief en passief kiesrecht
Actief kiesrecht betekent dat je medewerkers mogen stemmen tijdens de OR-verkiezingen. Zij krijgen dit recht als ze ten minste zes maanden in de onderneming hebben gewerkt.
Bij passief kiesrecht kunnen je medewerkers zich verkiesbaar stellen voor verkiezingen voor de ondernemingsraad. Zij moeten dan ten minste een jaar in de onderneming hebben gewerkt.
De ondernemingsraad kan hierover in het eigen reglement andere afspraken vastleggen.
Voor uitzendkrachten en gedetacheerden gelden dezelfde termijnen bij het uitzend- of detacheringsbureau waar ze in dienst zijn. De termijnen voor actief en passief kiesrecht bij de inlener zijn per 1 januari 2022 aangepast. Uitzendkrachten en gedetacheerden bouwen na 15 maanden (in plaats van na 24 maanden) medezeggenschapsrechten op in de onderneming van de inlener. Na nog eens drie maanden - dus totaal 18 maanden - krijgen ze actief en passief kiesrecht.
zittingsperiode
De zittingsperiode van de ondernemingsraad is twee, drie of vier jaar. Dit moet worden vastgelegd in het reglement. Na afloop van de vastgelegde zittingsperiode moeten nieuwe verkiezingen worden gehouden.
reglement
In het reglement staan regels voor een correct verloop van de OR-verkiezing en voor een goede werkwijze van de OR.
Wanneer je, als werkgever een verkiezingsprocedure voor de eerste ondernemingsraad van je bedrijf organiseert, maak je een voorlopig reglement. Hierin leg je minimaal vast hoe de verkiezing moet verlopen en kun je ook de werkwijze van de gekozen ondernemingsraad regelen, bijvoorbeeld de regels voor de vergadering en de verslaglegging. Zodra de OR aan de slag is gegaan, kunnen zij het reglement naar eigen inzicht aanpassen en uitbreiden.
tip
Via de website van de SER is een Voorbeeldreglement ondernemingsraden te downloaden. Hierin worden suggesties aangereikt die als voorbeeld kunnen dienen voor ondernemingsraden bij het opstellen van hun reglement.
Ook heeft de SER een digitale tool ontwikkeld waarmee ondernemingsraden zelf eenvoudig hun eigen reglement kunnen opstellen.
scholing
De leden van de OR hebben een wettelijk recht op scholing. Daarom ben je verplicht OR-leden een bepaald aantal dagen per jaar - in werktijd en met behoud van loon - de gelegenheid te bieden om de scholing of training te volgen ze nodig hebben om hun OR-taak goed te kunnen doen. Hoeveel dagen per jaar dat is bepaal je in overleg met de OR, maar er is wel een wettelijk minimum:
-
vijf dagen voor OR-leden
-
drie dagen voor leden van OR-commissies
-
acht dagen voor leden die lid zijn van de OR én van een OR-commissie
Als werkgever moet je de kosten betalen die redelijkerwijze noodzakelijk zijn voor de scholing en vorming van OR-leden. Meer informatie staat op SER.nl.
overlegtijd
Leden van de OR mogen tijdens werktijd vergaderen en, in overleg met hun werkgever, het werk onderbreken voor het raadplegen van collega’s en externe deskundigen.
De OR-leden bepalen in overleg met de werkgever hoeveel tijd zij besteden aan OR-werkzaamheden. Wettelijk gezien mogen OR-leden minimaal zestig uur per jaar besteden aan onderling beraad en overleg met andere personen (dit is exclusief vergadertijd). De wet geeft geen maximum voor het aantal en de tijdsduur van de vergaderingen.
faciliteiten
De OR-leden mogen voor de vervulling van hun taak gebruikmaken van de voorzieningen bij hun werkgever. Hierbij kun je denken aan een vergaderruimte, computer, kopieerapparaat, telefoon, e-mailadres of archiefkast. Ook moet je, als werkgever, de kosten die de OR maakt voor je rekening nemen. Eventueel kun je een van je medewerkers als secretaris toekennen aan de OR, bijvoorbeeld voor het notuleren van vergaderingen.
Als de OR vindt dat er nieuwe voorzieningen nodig zijn, moet dat eerst met jou worden overlegd.
opzegverbod voor or-leden
OR-leden mogen niet worden benadeeld in hun werk of carrière als gevolg van het OR-werk dat ze doen. Je kunt de arbeidsovereenkomst met de OR-leden dus niet opzeggen, want voor leden van de OR geldt een opzegverbod.
Het opzegverbod geldt niet als er sprake is van:
-
schriftelijke instemming van de medewerker met de opzegging
-
opzegging op of na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd
-
ontslag om bedrijfseconomische redenen waardoor de arbeidsplaats van de betreffende medewerker vervalt .
-
ontbinding door de kantonrechter voor zover de ontslagreden geen verband houdt met het OR-werk.
bedrijfscommissie
De Sociaal Economische Raad (SER) heeft bedrijfscommissies voor de verschillende marktsectoren in Nederland ingesteld. Een bedrijfscommissie heeft als belangrijkste taak te bemiddelen en te adviseren in een geschil tussen een ondernemingsraad en een werkgever. Bemiddeling door de bedrijfscommissie gebeurt op vrijwillige basis. Meer informatie staat op Bedrijfscommissie.nl.
