Het tekort aan gekwalificeerde pedagogisch professionals in Nederland wordt op dit moment geschat op zo’n 7.000 medewerkers. Plannen van het (inmiddels demissionaire) kabinet om kinderopvang op termijn bijna gratis te maken leiden tot een tekort van bijna 50.000 medewerkers.
ervaren krachten verlieten branche
De problemen hebben twee oorzaken. De bbl-opleidingen Pedagogisch Medewerker leveren te weinig afgestudeerden om aan de grote personeelsvraag te voldoen. Daarnaast hebben veel ervaren krachten de branche tijdens en na de pandemie verlaten. Vrijwel alle kinderopvangorganisaties voelen de pijn. Ze moeten door capaciteitsproblemen steeds vaker ‘nee’ verkopen aan ouders. Bij veel bedrijven moeten uitbreidingsplannen bovendien voorlopig in de ijskast.
een lange adem
Een oplossing voor het personeelstekort? Meer leerlingen laten instromen in de bbl-opleiding Pedagogisch Medewerker blijkt lastig, en vergt vooral een lange adem. Samenwerkende Kinderopvang, Nova College en Randstad gooiden het over een andere boeg. Zij hebben succes met een creatieve oplossing die vooral gericht is op zij-instromers.
Een zogeheten ‘voorschakeltraject’ van twee maanden laat kandidaten in de praktijk ervaren hoe werken in de kinderopvang is, als een soort voorportaal van de bbl-opleiding Pedagogisch Medewerker. Het voorschakeltraject laat zij-instromers betaald meewerken in de kinderopvang en met name die inkomenszekerheid zorgt voor een aanzienlijke drempelverlaging.
pre-opleidingsprogramma
Wat is de kern van het voorschakeltraject? Malek Schuit, directeur van Zo Kinderopvang (40 vestigingen, 450 medewerkers, aangesloten bij koepelorganisatie SKO), dat deelneemt aan het traject: 'Het is in feite een verkort pre-opleidingsprogramma, dat onze koepel met Nova College heeft opgezet. Studenten krijgen een goed gevoel voor wat het werken in de kinderopvang inhoudt. Ze gaan boventallig aan de slag, ze krijgen gastcolleges en maken de kinderopvang van binnenuit mee. Het traject is een goede manier om vast te stellen of iemand geschikt is en de juiste motivatie heeft. Het is proeven van de praktijk maar ook klaarstomen voor een terugkeer in de schoolbanken, iets waar zij-instromers soms flink tegenop zien.'
professionals die de oversteek willen maken
'Deze aanpak werkt, met name voor professionals die vanuit bijvoorbeeld zorg en onderwijs de oversteek willen maken naar de kinderopvang', bevestigt Malek Schuit. Voor haar gaat het hier om een succesvol voorsorteerproject op een baan in de kinderopvang. Een traject dat broodnodig is, want 'vooral in onze vestigingen in de grote steden voelen we in extreme mate de beperkingen van het personeelstekort. De uitstroom is groot – reden: werkdruk en de hoge eisen door regelgeving – en wij kunnen dan ook continu nieuwe mensen gebruiken.' Sinds Zo Kinderopvang meer focust op opleiden en nieuwe instromers hoeft Malek Schuit minder kinderen en ouders af te bellen. 'Gelukkig, want teleurstellen van kinderen en ouders vind ik vreselijk.'
reikwijdte en werfkracht randstad
De ervaringen van Malek Schuit bij Zo Kinderopvang worden in de hele SKO-koepel gedeeld. De successen van het ‘voorschakeltraject’ evenzeer. 'We besteden ook als Zo Kinderopvang veel aandacht aan werving en opleiding, maar dit is anders. Randstad blijkt als instroompartner meer mogelijkheden te hebben om zij-instromers voor deze branche te interesseren. Ik stel vast dat hun reikwijdte en werfkracht groter is. Dat zie je terug in de kwantiteit en de kwaliteit van de zij-instromers die aan het project meedoen. De variatie is groter dan wij op eigen kracht kunnen realiseren.'
positief: diversiteit
Een extra positief element in het traject is diversiteit. Waar bbl-studenten in het algemeen wat jonger zijn, zijn de zij-instromers doorgaans een paar jaar ouder en voorzien van wat meer werkervaring, in zeer verschillende sectoren. 'Ze missen misschien nog de pedagogische kennis, maar brengen wel mee wat ze elders geleerd hebben. Dat brengt iets op de werkvloer, het zijn mensen die al weten hoe je samenwerkt, hoe je op de werkvloer met elkaar omgaat. Ze hebben vaak ook affiniteit met kinderen, vanuit de kraamzorg, of als verpleegkundige en ook uit de retail. Ze zijn gemotiveerd, hebben al langer het idee dat ze met kinderen willen werken. Daarom ben ik wel fan van zij-instromers. Ze brengen iets waardevols mee, ze zijn meestal een verrijking op de werkvloer.'
grotere succeskans
De groep die na het ‘voorschakeltraject’ daadwerkelijk gaat leren én werken in de bbl-opleiding is extra gemotiveerd, met een grotere succeskans. Een eerste pilot van het traject was met zes zij-instromers succesvol, een tweede groep is inmiddels ingestroomd. 'Het is een heel prettig instroomkanaal, ik ben er heel optimistisch over. Het is wat mij betreft de investering waard in een groep kandidaten die de potentie heeft om een vaste instroom op te leveren voor onze bedrijven.'
Zo biedt de samenwerking tussen SKO, Nova College en Randstad zicht op nieuwe instroom voor de kinderopvang. En een perspectief op een gezonde ontwikkeling van de branche, vindt Malek Schuit. 'Al blijft het een flinke investering, zowel voor het salaris voor de instromer als voor het ‘voortraject’ en voor de bbl-opleiding zelf. Het gaat mij nog niet snel genoeg, we hebben nog veel meer mensen nodig. Mijn pleidooi is om dit initiatief verder – ook buiten SKO – uit te breiden om meer mensen te bereiken en te interesseren voor deze prachtige branche.'
► Wie kiest voor vakmanschap heeft de toekomst. Door vakmensen op te leiden zorgen we samen voor een bijdrage aan de maatschappij. Je leest er alles over in onze paper 'Trots op vakmanschap'.
