Moet je je personeel verplicht vrij geven op feestdagen? Wat is nu precies een officiële feestdag en wat niet? En welke rol speelt de cao? Check deze 5 tips.
op deze pagina
- geen wet, wel regels
- soorten feestdagen
- andere vrije dagen en ‘pretverlof’
- loon doorbetalen
- een goede planning
1. geen wet, wel regels
In Nederland bestaat geen wet die je verplicht je werknemers vrijaf te geven op bepaalde feestdagen. Toch er zijn wel degelijk regels waar je je als werkgever aan moet houden. Want in de meeste cao’s of arbeidsvoorwaarden zijn afspraken tussen werkgevers en werknemers vastgelegd over werken (of niet) op feestdagen. Zorg dus dat je weet welke cao van toepassing is, en wat daarin vermeld staat over (werken tijdens) de feestdagen. Want wat in de cao staat, is bepalend.
Valt je onderneming niet onder een bedrijfstak-cao, en staat er niets over feestdagen in de arbeidsvoorwaarden? Dan kun je je medewerkers in principe verplichten om te werken op algemeen erkende feestdagen, zoals Kerstmis (zie punt 2). Maar dat zal zeker op verzet stuiten, want het recht op betaald vrijaf op deze feestdagen is een gekoesterd gebruik in Nederland. Beter is het om daarover goede afspraken te maken met je personeel en die op te nemen in de arbeidsovereenkomst.
2. soorten feestdagen
Zweden, Frankrijk, Denemarken en Duitsland hebben er meer dan wij, maar ook in Nederland weten we er wel raad mee: feestdagen. We hebben ze in alle soorten en maten: nationale feestdagen, algemeen erkende feestdagen en niet-erkende feestdagen. Dit zijn ze:
-
nationale feestdagen:
-
koningsdag
-
bevrijdingsdag
-
-
algemeen erkende feestdagen:
-
nieuwjaarsdag
-
goede vrijdag
-
tweede paasdag
-
hemelvaartsdag
-
tweede pinksterdag
-
eerste kerstdag
-
tweede kerstdag
-
-
niet-erkende feestdagen (bijvoorbeeld):
-
chanoeka
-
suikerfeest
-
carnaval
-
Op nationale en algemeen erkende feestdagen zijn de meeste medewerkers bij overheidsinstellingen en het bedrijfsleven vrij, en draaien publieke instellingen als ziekenhuizen en de spoorwegen veelal zondagsdiensten. Ook zijn de meeste scholen gesloten. Als het gaat om het vrij geven van je medewerkers zijn deze dagen het meest voor de hand liggend. En zo is het ook in de meeste cao’s en arbeidsovereenkomsten geregeld.
Over Bevrijdingsdag, dat sinds 1990 een officiële feestdag is, staat in de meeste cao’s dat dit eens in de vijf jaar (lustrumjaar) ook een vrije dag is. Dat is weer het geval in 2025. Ook kan in de cao zijn opgenomen dat werknemers een algemeen erkende (christelijke) feestdag kunnen inruilen voor een niet-erkende feestdag.
3. andere vrije dagen en ‘pretverlof’
Los van alle feestdagen die we in Nederland kennen, mag je als werkgever bepaalde dagen aanwijzen waarop je medewerkers verplicht een vakantiedag moeten opnemen. Bijvoorbeeld de dag na Hemelvaartsdag. Deze verplichte vrije dag moet wel in de arbeidsovereenkomst of cao zijn opgenomen. Op deze dag moet je het loon doorbetalen, tenzij je medewerkers ermee akkoord gaan dat zij geen salaris krijgen.
Je kunt er ook voor kiezen om een extra vrije dag of ‘pret-verlofdag’ toe te kennen. Dan geef je je personeel betaald vrij, buiten de feestdagen- of vakantieregeling om. Je medewerkers hoeven daarvoor geen vakantiedagen in te leveren. Deze ‘pret-verlofdag’ mag je ook weer schrappen. Je hoeft daarvoor geen extra vakantiedag in de plaats te geven.
4. loon doorbetalen
Over het doorbetalen van loon tijdens vrije feestdagen is niets wettelijk geregeld. Net zo min als over mogelijke toeslagen op het uurloon van werknemers die tijdens de feestdagen werken. Ook deze zaken worden in de cao geregeld.
Zo staat in alle cao’s dat een werknemer op officiële vrije feestdagen zijn loon krijgt doorbetaald. Voorwaarde is wel dat de feestdag op een dag valt waarop de werknemer normaal zou werken. De meeste cao’s bepalen ook dat je medewerkers die werken op feestdagen een toeslag op het normale loon moet betalen. Deze toeslag kan variëren van 50% tot 100%.
5. een goede planning
Om geen stress te hebben tijdens feestdagen is het verstandig ruim van tevoren een goede werkplanning te maken. Zo zie je op tijd of het nodig is om eventueel extra mensen in te schakelen als veel van je medewerkers vrij zijn.
Dit zijn de feestdagen in 2024:
-
nieuwjaarsdag: maandag 1 januari
-
goede vrijdag: vrijdag 29 maart
-
eerste paasdag: zondag 31 maart
-
tweede paasdag: maandag 1 april
-
koningsdag: zaterdag 27 april
-
bevrijdingsdag: zondag 5 mei
-
hemelvaartsdag: donderdag 9 mei
-
eerste pinksterdag: zondag 19 mei
-
tweede pinksterdag: maandag 20 mei
-
eerste kerstdag: woensdag 25 december
-
tweede kerstdag: donderdag 26 december
