We willen al snel geloven dat succesvolle mensen er het vroegst bij waren. Hoogvliegers die hun carrière altijd voorop zetten. Cv bouwen leek het credo, maar is dat wel zo? Wij spraken vijf topvrouwen- en mannen over hun bijbanen en de invloed daarvan op hun huidige functie.
Nu blijkt dat ook zij gewone studenten waren met gewone bijbanen. Deze banen deden ze voor het leuke salaris en de gezellige collega’s, maar - ook al koos niemand bewust voor het cv - ze hebben er wél allemaal iets moois aan overgehouden.
ontdek waar je krachten liggen
Carola Boer, marketingdirecteur bij FrieslandCampina, werkte in de horeca en eventorganisatie. Zo werd ze oplossingsgericht met een flinke dosis doorzettingsvermogen: “Delegeren, onder druk presteren, dingen oplossen. In de horeca leerde ik m’n mannetje staan. Er ging altijd wel iets mis en de dagen waren lang, maar met een hecht team kon je elke werkdag leuk maken. Fijne samenwerking is sindsdien een rode draad door mijn carrière gebleven.”
“Tijdens mijn studie zat ik ook in commissies en besturen. Daar leerde ik voor het eerst over het intrinsiek motiveren van je doelgroep; mijn medestudenten. Ik moest bijvoorbeeld voor inschrijvingen zorgen, maar kon mijn medestudenten niks top down opleggen, want dit was helemaal geen hiërarchische omgeving. Dus ik moest ervoor zorgen dat ze het écht wilden.” Haar interesse voor overtuiging en marketing schemert hiermee al vroeg in haar carrière door. “Maar ik was tijdens mijn studie niet erg bezig met mijn carrière, hoor. Wél met mezelf verder ontwikkelen. Dan kom je er vanzelf achter waar je interesses liggen.”
Bij Tom Velema, IT Advisory Leader bij EY, hoef je ook niet ver te zoeken om de gelijkenis tussen bijbaan en topfunctie te vinden, al is die iets minder vanzelfsprekend. Vroeger werkte hij op de bloemenmarkt en gaf hij advies aan potentiële Rotterdamse kopers. Nu geeft hij financieel advies in de regio’s EMEIA (Europe, Middle-East, India, Africa). “Vaste klanten behouden, nieuwe klanten grijpen… Dat leerde ik allemaal op de bloemenmarkt in Rotterdam. Daar deed ik vanaf m’n vijftiende tot m’n vijfentwintigste verkoopervaring op. Na een tijdje kon ik heel goed taxeren of iemand een lulsmoes had of oprechte interesse. Deze vaardigheid komt me nu nog steeds van pas.”
commerciële werkervaring is essentieel
Zijn huidige succes dankt Velema onder andere aan zijn leerzame bijbaan, maar wat is een verkoper zonder een beetje lef? “Ik liep als vijftienjarige op de bloemenboer af. ‘Ben je zestien?’ ‘Ja, ik ben zestien.’ Hup, eerste dag overleefd en aangenomen. Maar toen ik echt zestien werd, hoorde daar ook een loonsverhoging bij, vond ik. Toen pas kwam de aap uit de mouw, haha.” En? “Ja, natuurlijk heb ik die loonsverhoging gekregen! Maar het geld is één ding. Het andere is dat ik met deze bijbaan mezelf kon vormen en mijn krachten leerde kennen. Ik kan ervoor pleiten dat iedereen werkervaring opdoet met een commerciële bijbaan.”
Ook volgens Leon Toet, directeur van telecomaanbieder Ben, mag sales-ervaring niet ontbreken als je een commerciële leidinggevende functie ambieert; of het nou aan de telefoon of deur-aan-deurverkoop is. Zijn commerciële ervaring begon met pakketten verkopen op het strand, maar dat was volgens hem niet genoeg: “Je moet met je poten in de modder hebben gestaan. Na mijn studie Technische Bedrijfskunde kon ik analyseren en adviseren, maar eigenlijk had ik geen idee waar ik het over had. Dus nam ik na mijn studie een harde salesbaan. Ik deed in het begin alles fout. Dwars door het midden wilde ik mijn product verkopen. Perfect voorbereid; met m’n marges en m’n marktcijfers… Maar het eerste wat je leert over een verkoopgesprek is dat je het verhaal moet omdraaien. Wat leeft er bij de klant? Dát is wat je moet voorbereiden. Aan deze ervaring heb ik nu nog steeds heel veel.”
“Enfin, de meeste bijbanen had ik gewoon voor het geld.” Zo vertelt de directeur over zijn zomerbaan waarbij hij letterlijk aan een lopende band stond. “Maar het kan ook anders. Hier bij Ben hebben een paar jonge werknemers het een stuk beter voor elkaar. Die liepen hier stage en hebben nu een goede bijbaan voor twintig uur per week. Zo laat je al vroeg zien wat je kan en rol je het werkende leven in."
blijf nadenken over wat je wilt
“Ik was nooit bezig met mijn cv,” vertelt Reiant Mulder, algemeen directeur van Randstad Nederland. "Ik had alleen bijbanen waar ik energie van kreeg en die een beetje leuk verdienden, zodat ik in mijn studententijd de dingen kon doen die ik wilde." Mulder gaf onder andere surf- en zeillessen en verkocht stereoapparatuur in hartje Rotterdam. "Ik ben wel altijd bewust bezig geweest met welke inhoudelijke stap ik zou willen maken, maar niet zozeer met wat een volgende carrièrestap zou moeten zijn. Ook nu nog: hoe blijf ik energie uit mijn werk halen? Wat wil ik kunnen en leren?”
Hoe je erachter komt waar je energie van krijgt? Bella Krisifoe, CMO verantwoordelijk voor de merkpositionering van IBM Benelux, leerde dat door dingen te doen. In Groningen werkte zij in de bediening. “Ik werkte vooral voor het geld en de lol, maar ik leerde daar ook hoe je met mensen omgaat. Sommige klanten zijn gewoon lastig en het is een kunst om in die situaties je rust te bewaren. Het is nou eenmaal niet altijd zoals je het zelf zou willen.”
“Ook ben ik veel in het buitenland geweest tijdens mijn studie. Dit hielp mij om mijn interesses te ontdekken. Deze kennis gebruikte ik om mijn vijfjarenplan vorm te geven.” In een vijfjarenplan beschrijf je waar je heen wilt. Waar woon je? Met wie? Wat voor werk doe je? Zo ga je echt nadenken over wat je wilt en kan je richting geven aan je leven. “Het helpt mij nog steeds. Als je weet welke kant je op wilt, kan je veel makkelijker bepalen welke afslag voor jou de juiste is. Een vijfjarenplan geeft rust.” Dat zie je ook. Het corporate gezicht van IBM klinkt rustig en tevreden. Je hoort het meteen: het gaat allemaal wel goed met haar. Maar haar succes is haar niet overkomen. “Ik sta continu stil bij ‘is dit wel wat voor mij? Ga ik de goede kant op?’. Als je geen plan hebt voor jezelf, dan overkomt het je gewoon. Dan pak je niet de regie over je eigen leven.”
de key takeaway
Bijbanen waren er voor het geld en de gezelligheid, maar tóch herkent iedereen achteraf de meerwaarde. Of je nou een competentie ontwikkelt, zoals doorzettingsvermogen, of langzaamaan ontdekt waar je krachten liggen; iedereen heeft baat bij werkervaring. Je leert (financiële) verantwoordelijkheid, werken in een team, omgaan met autoriteit… Het maakt dus niet zozeer uit wat voor werkervaring je op doet, zolang je er maar wat van leert. Echt: je helpt jezelf er alleen maar mee.