"praktische beroepen verdienen positieve herwaardering".

Nederland heeft een schreeuwend tekort aan vakmensen in praktische beroepen. Dat zorgt er voor dat bedrijven niet kunnen groeien en dat grote maatschappelijke opgaven in bijvoorbeeld de zorg en energietransitie vertraging oplopen. Randstad vraagt aandacht voor dit vraagstuk in de nieuwe campagne ‘Als je slim bent, werk je met je handen’. Werner Klaassen, CEO Randstad Nederland: “Praktische beroepen verdienen een positieve herwaardering.”

In praktische beroepen gebruik je je handen om je vak uit te oefenen, het zijn beroepen waarin menselijke skills onmisbaar zijn. Denk aan monteurs, installateurs, chauffeurs, verzorgenden, maar bijvoorbeeld ook medewerkers in de kinderopvang. Landelijk staan er momenteel ruim 195.000 vacatures open in de categorie praktische beroepen, op een totaal van 400.000. 

De campagne die aandacht vraagt voor vakmanschap, is hard nodig, vindt Werner Klaassen. “En dan wel op alle niveaus, van vmbo tot mbo en hbo. Het gaat namelijk niet om hoog- of laagopgeleide (vak)mensen. Het gaat om praktisch ingestelde en opgeleide mensen, die juist briljant kunnen zijn in praktische beroepen. Vandaag de dag zijn het de praktisch opgeleide mensen die we in Nederland nodig hebben. Als je je huis wilt verbouwen, zonnepanelen wil laten plaatsen, een lek in de waterleiding moet laten repareren: het zijn deze mensen die het moeten doen. En ze zijn gewild, hun werk wordt tegen flinke tarieven gefactureerd en de baanzekerheid is groot”, zegt Klaassen.

Hoe kan het dan dat de mensen niet in de rij staan voor deze praktische beroepen? 

“Persoonlijk denk ik dat we er in de samenleving te lang vanuit zijn gegaan dat onze kinderen idealiter zoveel mogelijk een theoretische studie moeten doen. Juist van dat denken moeten we af.” 

appèl aan de BV Nederland

“Hoe praktijkgericht onderwijs in Nederland door de tijd anders ingericht is, ligt in het verleden en daar betalen we nu leergeld voor. Waar het nu om gaat is: hoe kunnen we de trend keren en praktische beroepen herwaarderen?” 

Klaassen benadrukt niet hét antwoord te hebben. “Wel een antwoord. Het besef is er deels al. Ik denk dat elke ondernemer die met vakmensen werkt – van de installatiebranche tot de zorg – voelt dat hij of zij goed moet zorgen voor z’n mensen, om ze plezierig te laten werken en voor het bedrijf te behouden.” 

“Er is actie nodig. Onze campagne is namelijk ook een appèl aan de BV Nederland, aan ondernemers, opleiders, brancheverenigingen en aan de politiek: zorg voor aanwas, zorg dat jongeren anders over deze beroepen gaan denken en dat zij-instromers de switch kunnen maken. Stuur gericht, op creatieve en vasthoudende wijze. De schijnwerper moet nadrukkelijk op zaken als ‘mooi, praktisch werk’, op ‘vakmanschap’, op de enorme bijdrage aan onze maatschappij.”

meelopen met ervaren vakmensen

Bedrijven kunnen creatief te werk gaan. Klaassen haalt uit zijn eigen omgeving voorbeelden aan hoe de oproep van Randstad kan worden opgepakt. “Ik ken een leraar op een middelbare school, waar havo-leerlingen standaard een dag per week stage lopen bij bedrijven. Dat werkt, want daarmee trek je jongeren echt de bedrijven in. Dat programma wordt gesponsord door een ondernemer met een bouwbedrijf. Die laat de scholieren op bouwplaatsen meelopen met ervaren vakmensen, om te laten zien wat ze aan het bouwen zijn en hoe dat werkt. In feite: om de liefde voor bouwen te laten zien en voelen. Hij neemt ze mee naar een bouwbeurs, afgesloten met een hapje in een restaurant. Een mooi, praktisch voorbeeld van hoe je voorkeur voor praktische beroepen kunt laten groeien en jongeren kunt verleiden.” 

Zo moet Nederland in allerlei geledingen in beweging komen, vindt Werner Klaassen. “Want het zal even duren voordat de zo nodige omslag zichtbaar wordt. Vergeet niet dat een belangrijk deel van de huidige vergrijzing gaande is in juist die praktische beroepen. Maar als we nu niet in actie komen, dan worden de problemen groter.” 

klussen laten lopen

En, meent Klaassen, dat is zonde voor bedrijven die kansen voorbij moeten laten gaan vanwege het tekort aan vakmensen. “Voor het restaurant dat een extra dag moet sluiten, voor het installatiebedrijf dat klussen moet laten lopen of de aannemer die niet inschrijft op een mooi project. Maar zeker ook voor de mensen die zich een boeiend en mooi, praktisch beroep ontzeggen. Tegen hen zeg ik echt, ‘je bent slim als je met je handen werkt’.

wat doet randstad zelf om het tij te keren?

“Om het tekort aan vakmensen aan te pakken, stimuleren wij talent om vakmanschap te overwegen door actief opleiding, omscholing en werk-leer trajecten aan te bieden. Bij het inzetten van deze opleidingstrajecten werken we nauw samen met werkgevers die leer- werkplekken bieden en opleiders’, vertelt Klaassen. In 2022 heeft Randstad ruim 2350 talenten een opstap naar werk geboden via opleidingen. Bij deze roep ik werkgevers dan ook op om contact met ons te zoeken als ze willen kijken welke opleidingsinitiatieven er mogelijk zijn voor hun eigen organisatie. En dat is niet alleen weggelegd voor grote corporate organisaties, ook voor MKB bedrijven is veel mogelijk, initiatieven hoeven echt niet altijd groots en meeslepend te zijn.”

Klaassen: “Ieder talent is er één. Om een duurzame stap vooruit te zetten, is echter een lange adem nodig en ook een verandering van de manier waarop we praktische beroepen waarderen. Dat laatste moeten we als maatschappij snel organiseren. Daar spelen we met werkgevers en opleiders een belangrijke rol in.”