en jij op kantoor weleens aan het aansturen, sparren of terugkoppelen? Of zie je je wel eens genoodzaakt te escaleren? Dan maak jij je ongetwijfeld dagelijks schuldig aan tal van kantoorclichés. Inschieten, de customer journey en taskforces: volgens Japke-d. Bouma moeten we echt eens met deze ‘jeukwoorden’ stoppen. Bouma is al jaren columnist bij NRC en de ongekroonde koningin in de strijd tegen de kantoorclichés. Wat maakt iets volgens haar een kantoorcliché en waarom zouden we er überhaupt mee moeten ophouden?
geen wondermiddel
Dagelijks krijgt Bouma in haar inbox en via Twitter vragen van mensen die bijna radeloos worden van nieuwe managementtermen. Voor haar columns zoekt Bouma ze uit met een lijstje criteria in haar achterhoofd. Het kantoorcliché moet populair zijn, mensen moeten zich eraan ergeren én de managementgoeroes moeten ze als het ei van Columbus presenteren. “En ik moet er zelf natuurlijk ‘jeuk’ van krijgen.”
Om aan te tonen hoe raar sommige kantoorclichés zijn, plaatst Bouma de woorden in haar columns steeds in een andere context. Over ‘iemand in zijn kracht zetten’: “Stel je bijvoorbeeld voor dat het iemands kracht is om de hele dag heel hard te vloeken (…). Moet je hem daar als bedrijf dan in láten? Of stel dat iemand is aangenomen om de administratie te doen, maar dat het zijn kracht is om de hele dag op de bank te tinderen?”
frustraties wegnemen
Toch is niet alles slecht aan de clichés, zegt ze. “Het is juist goed dat de boel af en toe met wat nieuws wordt opgeschud. Heel veel werkt op kantoor niet, dus er is niets tegen iets nieuws te proberen. Maar dat iets voor jou werkt, betekent niet dat het een universeel wondermiddel is. Het is natuurlijk niet voor niets dat ik zoveel berichten krijg van mensen die enorm gefrustreerd zijn door de zoveelste nieuwe ‘tool’. Door te schrijven probeer ik die mensen te steunen, zodat we erom kunnen lachen. Ik hoop hun een stem te geven.”
schone schijn
Als je eenmaal denkt zoals Bouma, liggen de voorbeelden voor haar columns voor het oprapen. “Vergaderen is een mooi voorbeeld. Het is iets wat zelden écht iets oplevert, maar we moeten er wel mee doorgaan. Het is goed om bij elkaar te komen en met elkaar te praten. Door iets echt uit te spreken, orden je ook je eigen gedachten. Maar iedereen kent die eindeloze, saaie vergaderingen. Om het dragelijk te maken zijn we ze anders gaan noemen: een meeting, een bilaatje, een stand-up, een brainstorm. Uiteindelijk verandert er helemaal niets, maar het lijkt of we het nu ineens heel anders doen dan tien jaar geleden.”
Bouma snapt dus goed waarom er steeds weer nieuwe dingen bedacht worden op kantoor. “In het kort komt het erop neer dat we blijven proberen het op kantoor beter te maken. In dat opzicht lijkt kantoor op het leven. Er zijn ups en downs, euforie en ellende. In het gewone leven hebben we dat geaccepteerd. Ziektes bestaan, liefdesverdriet bestaat. Je hebt niet altijd grip op hoe het verloopt en dat kan frustrerend zijn. Maar wat veel mensen vergeten, is dat het op kantoor precies hetzelfde is. Het is een keten van willekeurigheden. Met alle targets, doelstellingen en contentmanagers líjkt het alsof alles volgens een bepaald plan verloopt. Het is de schijn van een perfecte organisatie, maar schijn bedriegt. Kantoor is net zo willekeurig als het leven. Uiteindelijk krijgt de verkeerde de promotie en ziet niemand hoe hard je werkt. Ondertussen moet je alwéér werken met een nieuwe succesformule en onderbreekt iedereen je om te vertellen wat ze hebben meegemaakt. Dat levert bij veel mensen frustratie op. Ik probeer dat op een grappige manier te beschrijven.”
absolute goudmijn
Jeukwoorden worden gebruikt in alle bedrijven. Maar op sales-afdelingen het meest, vindt Bouma. “Hoor ik een nieuw woord, dan googel ik dat samen met het trefwoord ‘sales’. Die mensen praten zó anders dan ik en de mensen die om me heen werken. Kijk, wij doen het ook weleens op onze redactie, als grapje. ‘Een stukje commitment naar je artikel’, of ‘Hier, een stukje middelvinger voor je storytelling.’ Maar op een salesafdeling praten ze écht zo, zij leven in een andere werkelijkheid.”
Moeten we nu massaal stoppen met alle managementhypes? “Nee”, vindt Bouma. “Wel met het idee dat ze alles gaan oplossen. Ik vind wel dat we moeten stoppen met het gebruik van jeukwoorden, onnodig Engels en onnodig gewichtig doen. Zeg gewoon wat je bedoelt, in normaal Nederlands. Door jezelf te dwingen iets in je eigen woorden te formuleren kom je veel verder, weet je zelf in ieder geval wat je bedoelt en bovenal: weten je collega’s het ook. Je moest eens weten hoe vaak ik als reactie krijg: ik ben zo blij dat je hier over schrijft, ik durfde op mijn werk niet te vragen wat het betekent.”
Gelukkig zet Bouma met haar columns een lichte stip op het einde van de horizon.
Japke-d. Bouma (@japked) is journalist bij NRC. Sinds 2012 schrijft zij columns over kantoorclichés. In 2016 zijn haar columns gebundeld in het boek 'Uitrollen is het nieuwe doorpakken'. Eerder schreef ze de 'Gids voor de kantoorjungle' en ‘De survivalgids voor de kantoorjungle’.
