De regels voor het werken met zzp'ers veranderen. Vanaf 2025 wordt er strenger gecontroleerd op schijnzelfstandigheid. Ook voor 2026 staan er veranderingen op de rol, zoals een nieuwe wet die de regelgeving rond arbeidscontracten moet verbeteren.
Op deze pagina
wat zijn zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers)?
Zelfstandigen zonder personeel - zzp’ers - verlenen zelfstandig diensten aan verschillende opdrachtgevers en werken in alle bedrijfstakken. Vaak worden de termen zzp’er en freelancer door elkaar gebruikt. Beide begrippen betekenen dat iemand vanuit een onderneming zonder personeel diensten verleent of werk verricht voor een opdrachtgever en dus niet op basis van een arbeidsovereenkomst.
aandachtspunten bij het werken met zzp'ers
Belangrijk bij het werken met zzp’ers is de arbeidsrelatie. Een arbeidsrelatie is een relatie waarbij iemand werk verricht voor een ander. Er zijn verschillende soorten arbeidsrelaties. Iemand kan bijvoorbeeld werken als vrijwilliger of in dienstverband op basis van een arbeidsovereenkomst, maar dus ook als zelfstandig ondernemer voor een opdrachtgever.
Als je werkt met een zzp’er moet het duidelijk zijn dat jullie arbeidsrelatie niet gebaseerd is op een arbeidsovereenkomst, met de bijbehorende afspraken en wettelijke verplichtingen, maar op het zelfstandig ondernemerschap van de zzp’er. Dit onderscheid is cruciaal om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
schijnzelfstandigheid
Iemand is schijnzelfstandig als hij of zij zich presenteert als zzp’er, terwijl de arbeidsrelatie met de opdrachtgever in feite een dienstverband is en de zzp’er dus eigenlijk een werknemer is. Schijnzelfstandigheid kan leiden tot aanzienlijke financiële consequenties:
-
loonheffingen: de opdrachtgever moet dan alsnog loonheffingen betalen over de verrichte werkzaamheden
-
boetes: zowel de opdrachtgever als de zzp'er kunnen een boete krijgen
-
werkgeversverplichtingen: de opdrachtgever is eigenlijk werkgever en moet als zodanig ook zijn verplichtingen nakomen. Bijvoorbeeld door tijdens ziekte van de ‘zzp’er’ het loon door te betalen.
Voor meer informatie over schijnzelfstandigheid kun je de websites van de Belastingdienst en ZZP Nederland raadplegen.
beoordeling van de arbeidsrelatie (holistische toets)
Vanaf 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst weer actief op de regels voor arbeidsrelaties. Om opdrachtgevers hierop voor te bereiden, heeft de Belastingdienst een Toelichting beoordeling arbeidsrelaties gepubliceerd over hoe zij de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer (zzp’er) beoordeelt. Deze toelichting is gebaseerd op het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad.
Het Deliveroo-arrest benadrukt dat alle feiten en omstandigheden meewegen in de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Er moet dus niet naar loon, arbeid en gezag worden gekeken alsof dit losstaande feiten zijn: het gaat om het totaalbeeld. Dit wordt de holistische toets genoemd.
Volgens de Hoge Raad zijn er twee fases bij de beoordeling of sprake is van een arbeidsovereenkomst:
-
de uitlegfase: welke werkafspraken hebben partijen gemaakt en hoe hebben ze die uitgevoerd?
-
de kwalificatiefase: voldoen de werkafspraken en de uitvoering daarvan aan de eisen van een arbeidsovereenkomst?
Daarnaast gebruikt de Belastingdienst negen gezichtspunten bij de beoordeling van de arbeidsrelatie, die zijn afgeleid van het Deliveroo-arrest:
- de aard en duur van de werkzaamheden
- de manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald
- de mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever
- wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
- de manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen
- de manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald
- de hoogte van de beloning
- de mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt
- de mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld: wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede naam te krijgen, hoe behandelt de Belastingdienst de opdrachtnemer, wat is het aantal opdrachtgevers van de opdrachtnemer en hoe lang werkt de opdrachtnemer meestal voor een opdrachtgever?
De Belastingdienst benadrukt dat geen enkel gezichtspunt op zichzelf bepalend is. Alle feiten en omstandigheden worden in samenhang beoordeeld: het is een holistische toets.
De Webmodule Beoordeling Arbeidsrelaties helpt bij het beoordelen van de arbeidsrelatie en geeft een indicatie of er sprake is van loondienst of werken buiten dienstverband.
handhaving vanaf 2025
Per 1 januari 2025 controleert en handhaaft de Belastingdienst (weer) actief op schijnzelfstandigheid, maar er worden over het kalenderjaar 2025 nog geen boetes opgelegd. Dit geldt voor zowel verzuim- als vergrijpboetes. Organisaties kunnen eerst een waarschuwing van de Belastingdienst krijgen voordat er zogenaamde boekenonderzoeken (controles) worden ingesteld.
Meer informatie over de handhaving staat in het Handhavingsplan arbeidsrelaties 2025 (pdf) van de Belastingdienst.
nieuwe wetgeving: wet vbar
De huidige Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) biedt op dit moment onvoldoende duidelijkheid voor opdrachtgevers en zzp’ers. Er wordt daarom gewerkt aan een nieuwe wet: de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR). De wet VBAR is een belangrijke stap in het verduidelijken en verbeteren van de regelgeving rond arbeidscontracten. Het doel ervan is om arbeidsrelaties beter te kunnen duiden, zodat helder is wanneer er sprake is van een medewerker met een dienstverband en wanneer er met een zzp’er gewerkt kan worden. Vermoedelijk gaat deze wet in op 1 januari 2026.
Meer informatie over de toekomstplannen en de wet- en regelgeving voor zzp’ers staat op Rijksoverheid.nl.
modelovereenkomsten: einde beoordeling
Per 6 september 2024 is de Belastingdienst gestopt met het beoordelen van nieuwe modelovereenkomsten. Alle bestaande, goedgekeurde modelovereenkomsten worden automatisch verlengd tot en met 31 december 2029.
verplichte AOV voor zzp'ers vertraagd
Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat het wetsvoorstel voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers aanpassen. Hij verwacht het voorstel daarom niet meer voor de zomer van 2025 in te kunnen dienen bij de Tweede Kamer. Invoering van de verplichte AOV is dan mogelijk pas na 2030.
fiscale positie van de zzp’er
De Belastingdienst beoordeelt of een zzp'er als ondernemer wordt gezien voor de inkomstenbelasting. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals de mate van zelfstandigheid, ondernemersrisico en het aantal opdrachtgevers. Zzp'ers die als ondernemer worden aangemerkt, hebben recht op bepaalde fiscale voordelen, zoals de ondernemersaftrek, de mkb-winstvrijstelling en verschillende startersregelingen. Dat mag bij bepaalde regelingen alleen als de zzp’er ook voldoet aan het urencriterium. Volgens dit criterium moet de ondernemer per jaar minimaal 1.225 uur aan zijn bedrijf hebben gewerkt. Dit moet ook uit de administratie blijken.
Zzp'ers kunnen met de OndernemersCheck van de Belastingdienst controleren of ze voldoen aan de voorwaarden voor ondernemerschap.
